Với bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các phương châm hội thoại từ trang 8 đến trang 11 trong sách Ngữ văn lớp 9. Điều này sẽ giúp các em học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi và soạn văn một cách tự tin.
Soạn bài Các phương châm hội thoại
I. Phương châm về Lượng
Điều mà An muốn biết là nơi học bơi cụ thể. Ba đã trả lời rằng chỉ đơn giản là bơi dưới nước, không cung cấp đủ thông tin để đáp ứng nhu cầu của đối thoại. Do đó, cần chú ý nói đủ thông tin khi giao tiếp. Trong truyện cười “Lợn cưới, áo mới”, câu trả lời của hai anh chàng đã khiến người hỏi cười vì cung cấp quá nhiều thông tin. Các nguyên tắc khi giao tiếp cần tuân thủ bao gồm: lời nói phải chứa đựng thông tin phù hợp với mục đích giao tiếp và nội dung phải đủ, không thừa, không thiếu. Nếu nội dung lời nói đúng như yêu cầu giao tiếp, không có thông tin thừa hay thiếu.
II. Phương châm về Chất
Câu chuyện nhắc nhở chúng ta rằng khi nói, cần nói đúng sự thật, không nói những điều mà mình không tin là đúng, không có căn cứ chính xác.
III. Luyện tập
Câu 1 (trang 10 sgk ngữ văn 9 tập 1)
- Thừa cụm từ “nuôi ở nhà” bởi từ “gia súc” đã bao hàm nghĩa vật nuôi trong nhà.
- Thừa cụm từ “có hai cánh” vì tất cả các loài chim đều có hai cánh.
Câu 2 (trang 10 sgk ngữ văn 9 tập 1)
a. Nói có căn cứ chắc chắn: nói có sách, mách có chứng.
b. Nói sai sự thật một cách cố ý nhằm che giấu điều gì đó: nói dối.
c. Nói một cách hú họa, không có căn cứ: nói mò.
d. Nói nhảm nhí, vu vơ: nói nhăng nói cuội.
e. Nói khoác lác, làm ra vẻ tài giỏi: nói trạng.
Câu 3 (Trang 11 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Câu hỏi “rồi có nuôi được không?” người nói không tuân thủ phương châm hội thoại về lượng. Trong câu trả lời “bà tôi sinh ra bố tôi cũng đẻ non trước hai tháng đấy!”, dĩ nhiên là người bạn này không thể nuôi ngay sau khi sinh ra, và đó cũng chính là điểm khiến mọi người cười.
Câu 4 (trang 11 sgk ngữ văn 9 tập 1)
a. Đôi khi người nói phải dùng những cách diễn đạt như “tôi được biết”, “tôi tin rằng”, “nếu tôi không lầm thì”, “tôi nghe nói”, “theo tôi nghĩ”, “hình như là”…
- Đảm bảo tuân thủ phương châm hội thoại về chất. Người nói cũng phải dùng cách nói đảm bảo người nghe biết xác thực nhận định, thông tin mà mình đã kiểm chứng.
b. Đôi khi người nói: như đã trình bày, mọi người đều biết. Cách nói này đảm bảo phương châm về lượng.
- Mục đích làm nổi bật ý, chuyển ý, dẫn ý, người nói cần nhắc lại một nội dung đã nói, giả định là mọi người đã, sẽ biết.
Câu 5 (trang 11 sgk ngữ văn 9 tập 1)
- Ăn đòn nói đặt: nói theo cách vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác.
- Ăn ốc nói mò: nói không có căn cứ.
- Ăn không nói có: nói theo cách vu khống, bịa đặt.
- Cãi chày cãi cối: cố tranh cãi, không có lý lẽ thuyết phục, không đúng đắn.
- Khua môi múa mép: nói ba hoa, khoác lác.
- Nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng, linh tinh, không xác thực.
- Hứa hươu hứa vượn: hứa hẹn lấy lòng nhưng không thực hiện.
Các thành ngữ trên đều chỉ trường hợp vi phạm phương châm về chất. Chúng ta cần tránh những cách nói, nội dung nói được chỉ ra trong các thành ngữ trên.
Để tìm hiểu thêm về các bài viết soạn văn lớp 9 khác, hãy truy cập Centaf.
