Như một món quà đặc biệt dành riêng cho các bạn học sinh lớp 9, bài thơ “Sang thu” của tác giả Hữu Thỉnh đã mang đến những trải nghiệm tuyệt vời về thiên nhiên và cuộc sống. Với sự tinh tế và nhạy bén, tác giả đã chuyển tải những cảm nhận chân thực và sâu sắc về sự biến đổi của mùa thu.
Vài nét về tác giả
Hữu Thỉnh, tên thật Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, là một nhà thơ Việt Nam nổi tiếng. Với tài năng viết về con người và cuộc sống ở nông thôn, ông đã để lại nhiều tác phẩm đáng chú ý như “Thương lượng với thời gian”, “Âm vang chiến hào” và không thể thiếu “Sang thu”.
Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
“Bài thơ Sang thu” ra đời gần cuối năm 1977, khi đất nước mới thống nhất hòa bình. Tác phẩm nằm trong tập “Từ chiến hào đến thành phố”.
2. Bố cục
- Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.
- Khổ 2: Cảm nhận về quang cảnh trời đất lúc vào thu.
- Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.
3. Giá trị nội dung
“Bài thơ Sang thu” chứa đựng những cảm nhận tinh tế và quan sát tỉ mỉ về sự biến đổi của thiên nhiên từ cuối mùa hạ sang thu. Tác giả đã lồng ghép tình yêu thiết tha của mình với thiên nhiên vào từng câu thơ, thể hiện sự nhạy cảm và sâu sắc của con người.
4. Giá trị nghệ thuật
Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ, sử dụng nhiều hình ảnh sinh động, cảnh tượng được miêu tả chân thực. Ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị, gợi lên nhiều cảm xúc.
5. Phân tích tác phẩm
I. Mở bài
Tác giả Hữu Thỉnh được giới thiệu như một nhà thơ viết nhiều và viết rất hay về con người và cuộc sống nông thôn. Bài thơ “Sang thu” miêu tả những chuyển biến nhẹ nhàng của đất trời từ hạ sang thu, không chỉ mang trong mình hình ảnh thiên nhiên mà còn chứa đựng bóng dáng con người trước mùa thu của cuộc đời.
II. Thân bài
-
Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên lúc giao mùa, tín hiệu báo thu về.
- Tác giả sử dụng các giác quan tinh tế để cảm nhận những chuyển biến của không gian: khướu giác (hương ổi), xúc giác (gió se), thị giác (sương chùng chình) và bằng tâm hồn (hình như thu đã về?).
- Con người bận rộn cuối cùng cũng nhận ra rằng mùa thu đã đến, và có lẽ làn sương mỏng nhẹ đang chờ đợi ai đó.
-
Khổ 2: Quang cảnh đất trời vào thu.
- Tác giả mô tả không gian đất trời bằng những dấu hiệu và hình ảnh như “sông dềnh dàng”, “chim vội vã”. Sông chảy chậm hơn, đàn chim bay đi tránh rét.
- Phép nhân hóa được sử dụng để tạo ra những hình ảnh sống động, như “mây vắt nửa mình” thể hiện sự chuyển biến của mùa thu.
-
Khổ 3: Những biến chuyển âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu.
- Dần sang thu, nắng nhạt, mưa ít đi, sấm cũng bớt đi. “Hàng cây đứng tuổi” chỉ những cây cổ thụ già, lâu năm.
- Tín hiệu mùa hạ vẫn còn nhưng đã nhạt dần. Sấm là biểu trưng của sự biến đổi bất thường, còn “hàng cây đứng tuổi” thể hiện sự vững vàng của con người đã trải qua nhiều khó khăn.
III. Kết bài
Bài thơ “Sang thu” thành công về cả nội dung và nghệ thuật:
- Từ ngữ độc đáo, cảm nhận tinh tế, giọng thơ êm đềm và các biện pháp tu từ quen thuộc.
- Tác giả chia sẻ cảm nhận về những biến chuyển nhẹ nhàng của mùa thu ở miền Bắc.
Đọc bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh, chúng ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn nhận ra những ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống. Hãy cùng nhau trải nghiệm và hiểu thêm về tác phẩm này tại Centaf, nơi chia sẻ những kiến thức giá trị cho các bạn học sinh.
