Cá ngát là một trong những đặc sản nổi tiếng và có giá trị kinh tế cao của vùng Đất Mũi Cà Mau. Loại sản vật này được chế biến thành nhiều món ăn ngon trong thực đơn ở các nhà hàng từ bình dân đến sang trọng.
Đặc sản cá ngát Cà Mau. Ảnh: Huỳnh Lâm.
Nếu như các loại cá nước mặn khác như cá chẽm, cá mú, cá nâu, cá kèo, cá bớp… người dân có thể mua con giống về nuôi trong lồng bè hoặc các ao đầm nuôi tôm thì riêng cá ngát chỉ sống trong môi trường tự nhiên và chưa được người dân Cà Mau nuôi nhốt.
Cá ngát thuộc lớp cá da trơn, sống trong môi trường nước mặn, sinh sống nhiều ở các tuyến sông rạch, cửa biển, ao đầm nuôi tôm. Ở vùng đất bãi bồi, đất rừng, đất ngập mặn ven biển ở Cà Mau rất thích hợp cho cá ngát sinh sống và phát triển. Thức ăn của cá ngát chủ yếu là ăn tôm, cá, còng, rẹm… Cá ngát thường đào hang theo các đáy sông rạch, ao đầm nuôi tôm để sinh sống, trú ngụ. Những ao đầm nuôi tôm có nhiều cát ngát sinh sống thì năng suất tôm nuôi sẽ đạt rất thấp. Hầu hết, người nuôi tôm ở Cà Mau không muốn sự “có mặt” của loài cá này trong ao đầm nuôi tôm của mình. Do đó, nhiều hộ nông dân ở Cà Mau trước khi thả tôm giống đều sử dụng dây thuốc cá để diệt cá tạp mà đối tượng chính là cá ngát. Tuy nhiên, do đặc tính sinh sản mạnh, những đàn cá con cứ bơi theo dòng nước rồi tìm đến những nơi có nguồn thức ăn dồi dào như ao đầm nuôi tôm để sinh sống. Ở Cà Mau, hầu như khắp nơi trên vùng đất ngập mặn ven biển đều có cá ngát sinh sôi, nẩy nở.
Xổ cống nuôi tôm là một trong những phương pháp để thu hoạch cá ngát. Ảnh: Huỳnh Lâm.
Để bắt cá ngát, người dân Cà Mau thường mò hang, giăng câu, xổ cống, dùng dây thuốc cá để thuốc. Cá ngát có một đặc điểm mà phần lớn người dân Cà Mau rất ngán ngại là cá ngát đâm rất nhức. Nhiều người bị cá ngát đâm mà 2 – 3 ngày sau cũng còn bị nhức. Do đó, khi bắt được cá ngát công việc đầu tiên là dùng nỏ bẻ bỏ gai để tránh bị cá đâm.
Tuy nhiên, cá ngát ít xương, nhiều thịt, thịt thơm và béo. Cá ngát có giá trị kinh tế tương đối cao. Cá ngát có thể chế biến được nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng như nấu canh chua cơm mẻ, nấu canh chua dưa môn, kho trái giác, kho lạt, nướng, chiên sả, làm khô… Cá ngát từ lâu là một đặc sản không thể thiếu của vùng đất ngập mặn ven biển Mũi Cà Mau.
